A. den Doolaard – Londen en de zaak Van ’t Sant

Toen ik op koninginnedag over de rommelmarkt liep en dit boekje zag liggen, dacht ik een verhalenbundel van Den Doolaard in handen te hebben. Maar bij nader inzien blijkt het een reactie te zijn op deel 9 van de serie over WOII van dr L. de Jong. Van ’t Sant bevond zich in die periode in de buurt van toen nog koningin Wilhelmina, maar werd door het achtergebleven verzet in Nederland als verrader gezien.

In zijn verhaal over Van ’t Sant baseert De Jong zich hoofdzakelijk op een aantal gesprekken met Van ’t Sant die beweert dat hij in de jaren ’20 een buitenechtelijk kind van Prins Hendrik buiten de publiciteit heeft gehouden. Om dat te bereiken heeft hij de familie van een zojuist overleden gezant uit Brussel onder druk gezet en f 47.000 doorgesluisd naar de moeder van het volgens Van ’t Sant buitenechtelijke kind van Hendrik. Den Doolaard beweert – en probeert aan te tonen – dat De Jong zich in dit verhaal wel heel erg vergist moet hebben. Die moeder – en dus ook dat kind – hebben nooit bestaan. Dus – met andere woorden: Van ’t Sant heeft die f 47.000 in eigen zak gestoken en daarmee een riante villa gefinancieerd. Als hoofdcommissaris van politie in Den Haag was hij – hoewel niet was aangetoond dat hij het geld in eigen zak had gestopt – in de jaren ’30 ontslagen. Wat deed hij dan toch in WOII in de buurt van koningin Wilhelmina? Den Doolaard weet er in zijn eigen stijl een prachtig verhaal over te vertellen, maar aantonen doet hij natuurlijk niets. Hij beschrijft hoogstens alternatieve theorieën die – hoewel aannemelijk – de theorie van De Jong wat minder aannemelijk maken dan De Jong wil laten voorkomen.

Wel interessant natuurlijk dat Wilhelmina in Londen wellicht een oplichter in haar omgeving heeft gehad. Gezien haar gebrek aan mensenkennis – zoals De Jong beschrijft – zou dat niet verwonderlijk zijn. Maar een mogelijkheid is nog geen noodzaak en zowel De Jong (Van ’t Sant heeft het promiscue gedrag van Prins Hendrik succesvol weten te verdoezelen) als Den Doolaard (Van ’t Sant was een ordinaire oplichter) zouden gelijk kunnen hebben.

Hoewel ik met ‘Kleine mensen in de grote wereld’ in het achterhoofd een hoop verwachtte van Den Doolaard, was het boekje niet meer dan een leuk tussendoortje; niet de moeite waard om aan te raden.