Festen – Het leven rauw in beeld gebracht

Een waarschuwing lijkt me op z’n plaats: de camera neemt in Festen van Thomas Vinterberg geen blad voor de lens. Als je bijvoorbeeld niet gediend bent van (functioneel) geweld, bloot en sex, zou je deze film moeten mijden of het tweede kwartier over moeten slaan (wat overigens zou kunnen zonder de kern van de film te hoeven missen; toch jammer, omdat je dat ook minder expliciet maar o zo sprekend in beeld kunt brengen). En nog iets: als je de rauwheid van het leven liever mijdt, is deze film ook niet echt iets voor jou.

Maar voor degenen die daar doorheen willen en kunnen kijken biedt deze film veel om over na te denken. Je wordt erin gezogen (een echte film voor Willem Jan Otten) en je voelt je telkens weer verrast door de wendingen die de regisseur heeft gekozen. De film gaat over kindermisbruik, over schuld, over racisme (hoewel er met de haren bijgesleept), over zelfmoord; kortom: over een instabiel gezin, waar iedereen ondertussen uitgevlogen is. De meeste mensen zien er normaal uit. Maar allemaal hebben ze wat; diep weg gestopt. Er is een enorme afstand tussen de individuele leden van het gezin; ook tussen de ouders en  hun kinderen. En vanaf het begin van de film vroeg ik me mezelf af hoe dat toch zo gekomen was. Hoe kun je dat wat mooi kan zijn zo kapot maken of laten gaan? Dan moet je wel heel veel van je macht en van je geld houden of dat ook willen hebben.

Als dit Dogme 95 is, hou ik wel van de rauwe eenvoud die het oplevert. Net als bij Bad Lieutenant van Abel Ferrara eindigt de film met boetedoening en het trekken van consequenties. De vader komt tot het inzicht dat hij er met open ogen helemaal naast had gezeten, hij verlaat de zaal en gaat af. Zijn spel is uit en de rest ademt opgelucht op. Christian denkt er nog even over na, slaat zijn ogen neer en weg is het beeld. Ik hou er wel van als dingen niet worden weggemoffeld.