Wat zijn er toch prachtige verhalen geschreven…

Tijdens m’n studententijd las ik ooit ‘Opstanding‘ van Leo Tolstoj. Veel later las ik ‘Anna Karenina‘. Vooral ‘Opstanding‘ is me bijgebleven als een prachtig boek. Nu ik recent een paar korte verhalen van Tolstoj las, weet ik weer waar het aan lag. Eigenlijk gaan de verhalen nergens over. Eigenlijk gebeurt er niets spannends. En toch ontwikkelen zijn verhalen zich langzaam maar onweerstaanbaar en je wilt ze stap voor stap volgen. Geweldig en geniaal!

Het kleine bundeltje verhalen ‘Heeft een mens veel land nodig?‘ van Leo Tolstoj (bijvangst bij een bestelling om op verzendkosten te besparen) dat ik recent las is daar geen uitzondering op. Het bezit van de boer in het titelverhaal groeit en groeit, maar hij is nooit tevreden. Onderweg naar nog meer komt hij er dan ook niet meer achter dat een paar vierkante meters land volstaan als laatste bezit. Maar dan is het al te laat om zich dat nog te bedenken.

Het verhaal ‘Een graankorrel zo groot als een kippeëi‘ beweegt zich in omgekeerde richting, maar leidt tot een zelfde conclusie. Vroeger (in de tijd van de opa van de opa van…) was alles beter en dat komt (in de ogen van de opa van de opa van…) doordat de mens de geboden van God de rug heeft toegekeerd en meer wil; ook van de ander.

In het laatste verhaal ‘Kornej Valiljev‘, dat de naam van de hoofdpersoon heeft meegekregen, maken we kennis met een rijke man die juist alles verliest; en daarvan de schuld aan zijn vrouw wil geven. Te laat… Te laat… En wie heeft nou schuld waaraan?

In al die verhalen banjert Tolstoj met grote stappen door mensenlevens en generaties heen. Maar de stappen zijn nooit te groot en blijven altijd behapbaar. Het zijn melancholische verhalen die een ritme in zich bergen dat doet verlangen naar tot rust komen; naar tot jezelf komen; naar bezinning op hoe jij dat doet.

Ook als je wel verzendkosten moet betalen voor dit kostbare boekje, zou ik het gewoon doen…