#Nashville als rationalisatie van xenofobie

#Nashville bleef als een droge graankorrel steken in m’n keel. Waarom toch?

Mijn eigen geschiedenis

Jaren geleden verliet ik met stille trom de kerk, maar van binnen kookte ik van woede; op God; op de mensen in de kerk. M’n denken en voelen werden er dood gedrukt. Er was geen ruimte voor serieuze waarom-vragen. Vandaag denk ik: eigenlijk was er geen ruimte voor anders; voor wat dan ook; voor niets dat afweek van de norm.

Dat duurde even. Maar toen God een hand op mijn schouder legde en me terugriep naar de kerk bedaarde die woede. In de loop van de jaren leerde ik dankbaar zijn voor wat ik in mijn opvoeding – ook in de kerk; de Gereformeerde Gemeente – meegekregen had. En steeds meer ontwikkelde zich ook geduld met de standpunten van de Gereformeerde Gezindte waar ik uit voort was gekomen. Hoewel ik het niet met hen eens was, veroordeelde ik hen niet. En als zij wel oordeelden over anderen, dan begreep ik dat. Het was immers inherent aan hun standpunt (omdat er maar één waarheid zou zijn) dat zij een afwijkende mening afwezen?

#Nashville

Afgelopen week las ik met velen dat er in 2017 in Nashville een verklaring is opgesteld; dat die nu in het Nederlands is vertaald en door 250 orthodoxe christenen is ondertekend. Mij vallen een aantal dingen op (mede naar aanleiding van een stuk van Oscar Lohuis die zijn handtekening onder de verklaring verdedigde):

• Oscar mag de door hemzelf getekende verklaring nog wel eens met een kritisch oog lezen. Hij zegt dat er met geen woord gerept wordt over genezing van homofilie. Dat klopt. Dat lef hebben ze (gelukkig) blijkbaar niet meer; zelfs niet in die kringen; om te zeggen dat homofilie een ziekte is waarvan je kunt genezen. OK: transgenderisme is geen transgenderitis, maar soms luistert taal nauw. Hoewel het leven als transgender blijkbaar niet als ziekte wordt gezien (of hoewel men het lef niet heeft om het zo te noemen) wekt het gebruik van de term transgenderisme toch sterk de indruk van een ideologie (alsof je deze ideologie zomaar zou kunnen vervangen door socialisme of door Rooms-Katholicisme; om maar een paar andere vijanden van de gereformeerde orthodoxie te noemen).
• Nu we het toch over Rooms-Katholicisme hebben: als je de ondertekenaars naar celibaat zou vragen, zouden ze (uit hun verband) citeren: “Het is beter te trouwen dan te branden”. Maar nu het over een andere afwijking gaat (van hun normaal) parafraseren ze hun eigen citaat als “Het is beter te branden dan te trouwen”.
• Naast alle weerstand die ik voel stuit me overigens nog het meeste tegen de borst dat dit (zoals Oscar het uitdrukt) profetie zou zijn. Beste Oscar: dit is oude wijn in nieuwe zakken om je eigen gelijk te halen. Wat het ook is, profetie is het zeker niet. Profetie is verkondiging van nieuwe openbaring of verkondiging van oude openbaring in een nieuwe situatie. Als je mij vorige week had gevraagd wat jij over je medemensen met dit zelfverstaan (als homofiel of transgender) zou zeggen, dan had ik het je bijna letterlijk voor kunnen kauwen. Nogmaals: dit is het tegendeel van profetie. Bovendien hebben we het hier over een gave van de Geest die je jezelf niet zomaar toe kunt eigenen. Als er al iemand zou mogen oordelen of #Nashville profetie is of niet, dan zou dat hoogstens iemand kunnen zijn met de onderscheiding van geesten (volgens Paulus een andere gave die je kunt ontvangen van de Geest). Nu kan ik niet alle geesten onderscheiden, maar het is niet zo heel moeilijk om vast te stellen dat deze verklaring – hoe gek het ook klinkt – een uiting van modern denken is; een denken dat meent op basis van logica vast te kunnen stellen wat juist en onjuist is (je leest het goed: ik gebruik bewust niet het woord waarheid, want dat is echt iets anders). Ik ruik die moderne geest al van veraf en ik ben er allergisch voor. Dit heet moderne interpretatie en is niets meer of minder waard dan moderne (of welke andere vorm van) theologie.

Maar waarom maak ik me er druk om?

Tot zover de verklaring. Maar waarom die weerstand? Waarom maak ik me er zo druk over? Omdat dit niet de eerste keer is dat iets, dat afwijkt van de orthodox-gereformeerde normaal, wordt afgewezen. Die normaal heeft me de kerk uitgejaagd; omdat ik wilde ademen; mezelf wilde zijn; in het geloof dat Jezus die ruimte van de daken schreeuwde.

Maar het grootste probleem is dat die houding – ik vat het vanaf nu samen onder de term xenofobie; angst voor anders – vanuit mijn opvoeding als opgedroogde bagger aan mijn leven is blijven kleven en dat alles in mij moet vechten om niet toe te geven aan de verleiding van die benauwende modder.

Ik heb een besluit genomen

Daarom heb ik gisteren een wilsbesluit genomen. Ik neem deze xenofobie nooit meer in bescherming; niet bij mezelf; niet bij anderen. Het is zonde. En ik wil van die zonde af. Vanaf nu – heb ik besloten – verzet ik me tegen mensen – ook als ik dat zelf ben – die anderen uitsluiten; ook als ze mensen uitsluiten die mensen uitsluiten. Vanaf heden heb ik xenofoben lief, maar ik keur hun gedrag af.

Het is ordinaire xenofobie

Ondanks de dankbaarheid voor mijn opvoeding heb ik me jaren slachtoffer gevoeld van deze xenofobie en #Nashville is daar opnieuw een voorbeeld van. Om de cohesie binnen de groep te bewaken wordt de koppeling met de buitenwereld – met alles wat anders is – doorgesneden. En ieder die vanuit zijn/haar gevoel, ratio of wil af dreigt te wijken van de normaal binnen de groep wordt uitgestoten. Elk zelfverstaan dat afwijkt van de normaal binnen de groep wordt genegeerd of buitengesloten.

Dat lijkt wel heel erg op het verhaal dat René Girard vertelt over de zondebok. Ooit werd ik zelf als zondebok – beladen met de schuld van de groep – de woestijn van het ongeloof ingestuurd. Vandaag gebeurt dat opnieuw met mensen die zichzelf verstaan als mens met homofiele verlangens of als transgender die zich niet thuisvoelt in het lijf waarmee hij of zij geboren is. Het zou me niet verbazen als een deel van de ondertekenaars met die zelfde gevoelens worstelt en ze probeert op deze manier te overschreeuwen.

Ik neem afstand van #Nashville

Ik neem afstand van #Nashville, omdat deze xenofobie me al veel te lang als hardnekkige bagger in de weg heeft gezeten om inclusief mens te zijn. Denkend lukt me dat al aardig, maar ik wil die inclusiviteit nu ook wel eens voelen tot in de haarvaten van mijn bestaan en er vanuit leren leven.

Ik neem afstand van #Nashville, omdat het een uiting is van de xenofobie waar ik zelf onder heb moeten leven. Ik heb besloten dat ik de gevolgen daarvan niet meer hoef te accepteren. En ik roep iedereen die lijdt onder deze en andere – vergelijkbare – verklaringen op het van zich af te schudden; als mensonvriendelijke en wezensvreemde bemoeizucht.

Ik neem afstand van #Nashville, omdat ik eigenlijk maar onder één verklaring wil leven: de verklaring die Jezus proclameerde op Golgotha. Ik heb besloten dat ik me vanaf vandaag aan geen enkele andere verklaring meer wil onderwerpen, omdat het modernismen zijn die mij het zicht op de ware aard van Golgotha ontnemen.