Column – het liberalisme van ‘alles moet kunnen’ is soms ook gewoon strafbaar
Na ‘Phileine zegt sorry‘ (die vanwege sex en grof taalgebruik de waarschuwing ‘mogelijk schadelijk onder 12 jaar’ heeft meegekregen) vond de leraar Nederlands van mijn dochter het nog niet goed genoeg. Het moest blijkbaar nog indringender. De sex van Phileine en Max moest blijkbaar worden overtroffen; en hoe! Meekijkend met mijn dochter (nadat zij de beelden allang had opgeslagen of verdrongen; je weet hoe dat gaat) was het alsof ik een klap in m’n gezicht kreeg.
TBS is – op z’n zachtst en dus eufemistisch uitgedrukt – nogal heftig (Dat vanwege geweld en grof taalgebruik voor deze film wordt gewaarschuwd met de categorie ‘mogelijk schadelijk onder 16 jaar’, lijkt me dan ook veel meer dan terecht). Achteraf gezien had ik de film al eerder gezien, maar daar kwam ik tegen het einde van de film pas achter toen ik één van de minder heftige beelden uit de film herkende. Hé, dacht ik, dat heb ik eerder gezien! Net als in de film ‘Van God los’ van dezelfde regisseur, Pieter Kuijpers, wordt het geweld uitgebreid in beeld gebracht en op rij volgen de moord van een psychologe in de gevangenis, oma, moeder…
Als ik regisseur van de film was geweest had ik dat veel subtieler in beeld gebracht. Dat had gekund, maar Kuijpers heeft daar niet voor gekozen. Het zal er ook best aan liggen dat ik niet regelmatig kijk naar films in dit genre. Ik hou er niet van om geweld zo close-up in beeld gebracht te zien. En eigenlijk – als ik eerlijk ben – is het ook niet het geweld dat me zo van m’n stuk bracht. Hoewel het geweld expliciet in beeld wordt gebracht, leidt het niet af van het verhaal dat wordt verteld. En dat verhaal wordt door het samenspel van Theo Maassen (Johan) en Lisa Smit (Tessa) heel krachtig in beeld gebracht. Johan zit TBS uit voor de moord op zijn vader, maar niemand gelooft dat hij die moord heeft gepleegd om zijn zusje te beschermen. Hij snapt dat die situatie wellicht nooit zal veranderen en besluit om samen met een mede-gevangene te vluchten. Dat lukt en na de ontvoering van Tessa (een tiener die samen met een vriendin terugkomt van een feest) escaleert zijn zoektocht naar wat hij ziet als gerechtigheid. En of je het nou eens bent met de uitbeelding van geweld of niet: Kuijpers weet dat samenspel tussen Johan en Tessa onder je huid te krijgen. Ik denk dat het geweld juist daarom ook zo dichtbij kwam; omdat het me raakte. En toch had ik de beelden blijkbaar verdrongen en kostte het me moeite om ze terug te krijgen; toen ik me probeerde te herinneren wat de film destijds met me had gedaan.
Maar na de eerste schok kwam ook de woede. Want hoe had die leraar Nederlands het in zijn botte hersens gehaald om dit aan mijn dochter te laten zien. In die stemming begon ik aan een mail (die ik nooit heb verstuurd) en zoekend naar materiaal voor mijn mail stuitte ik op de websites van Nicam en Verispect, waar artikel 240a uit het Wetboek van Strafrecht wordt geciteerd: “Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van vierde categorie wordt gestraft hij die een afbeelding, een voorwerp of gegevensdrager, bevattende een afbeelding waarvan de vertoning schadelijk is te achten voor personen beneden de leeftijd van zestien jaar, verstrekt, aanbiedt of vertoont aan een minderjarige van wie hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden, dat deze jonger is dan zestien jaar“. Bingo! Barbertje zal hangen.
Maar nu het stof van de woede is neergedaald, nu ik de leraar en zijn directeur heb uitgenodigd voor een gesprek en zij die uitnodiging na een “indringend” gesprek van de directeur met zijn medewerker hebben afgeslagen (omdat er tussen de directeur en de leraar in de woorden van de directeur “wel genoeg is gezegd”), nu zit ik met een dilemma opgescheept. Blijkbaar is het vertonen van ‘TBS‘ aan een 3 HAVO klas strafbaar en eerlijk gezegd: de straf die daaraan maximaal is gekoppeld vond ik nogal fors! Dat wil je zo’n leraar toch niet aandoen? En toen besefte ik: voor je het weet leef ik in de omgekeerde wereld van het alles moet kunnen en ga ik daar zelf in mee.
Maar wat dan wel? De afgelopen weken heb ik veel mensen in mijn omgeving ‘lastig’ gevallen met die vraag. Bijna iedereen – van gelovig christen tot overtuigd atheïst – was het met me eens dat het niet helemaal normaal was wat die leraar had gedaan. Maar om nou tot het gaatje te gaan en uiteindelijk te willen melden wat is gebeurd (met de mogelijke consequentie…)? Aan de andere kant: nadat ik laatst – omdat ik dacht dat het wel kon – door rood was gereden, hield de agent ook geen indringend gesprekje met me en liet hij het daarbij…
Voor mezelf heb ik ondertussen besloten dat ik er niet mee kan leven, als ik niets doe. De directeur heeft onze uitnodiging voor een gesprek zonder hoor en wederhoor in een eerste rond afgeslagen. Zijn reactie geeft me geen vertrouwen dat mijn dochter (en al die andere tieners) een volgende keer niet opnieuw wordt geconfronteerd met grensoverschrijdende taal en/of beelden. Over de schreef is deze keer niet zomaar over de schreef; zoals ik dat ook wel eens doe. Barbertje hoeft van mij echt niet meer te hangen, maar ik vind wel dat dit niet meer mag gebeuren. En als de leraar en/of de school dat niet met mij eens zijn, moet de rechter er desnoods maar een uitspraak over doen. We leven ten slotte niet voor niets in een rechtsstaat.
Vorig bericht
Volgend bericht
Door de maximumstraf welke op een artikel in Strafrecht staat moet je je niet laten afschrikken. Is slechts een norm. Op eenvoudige diefstal staat 4 jaar maar ik heb nog nooit van iemand gehoord dat hij ook 4 jaar gekregen heeft voor een diefstal, maar dat terzijde. Ik vind het zwak van de directeur dat hij zijn leerkracht “afschermt” en het intern wil afhandelen. Misschien heeft hij de casus goed behandeld maar ik vind dat hij aan de ouders verplicht is om dit in de openbaarheid te bespreken en heel duidelijk uit te spreken dat hier een grens is overschreden. Ik lees er niets over maar vindt de docent het achteraf gezien ook niet fout wat hij heeft gedaan? Wat was het doel van het vertonen van de film? Betreft het een Christelijke school? Waarbij ik me sowieso afvraag of het vertonen van een doorsnee Nederlandse film en het daarin standaard grove taalgebruik / vloeken wel zo aanbevelenswaardig is op een Christelijke school. Kortom ik vind dat je het er niet bij moet laten zitten. Als bioscopen zich niet aan de leeftijd van de filmkeuring houden worden ze mogelijk beboet. Ouders mogen verwachten dat de school aan wie zij hun kind een flinke tijd van hun jonge leven toevertrouwen eigenlijk nog zorgvuldiger omgaat met die filmkeuringsleeftijd. School behoort een veilige omgeving te zijn. Correctie van deze misstand is dus absoluut op z’n plaats. Handelt de directeur het niet naar behoren af dan zou ik me wenden tot het schoolbestuur en pas in de allerlaatste plaats zou ik aangifte doen. Het is belangrijker dat de docent inziet dat hij fout heeft gehandeld en dat dit in de toekomst wordt voorkomen dan dat hij eventueel een geldboete krijgt maar mogelijk nog steeds niet inziet wat hij fout gedaan heeft ondanks dat het strafbaar is gesteld in het W v Sr.
Ad,
Dank je. Hoewel ik in eerste instantie voelde, dacht en bijna handelde vanuit woede, is die primaire emotie ondertussen gezakt. En dat het WvS hogere maximum straffen stelt dan in werkelijkheid door de rechter worden gegeven, neemt niet weg dat het vertonen van dergelijke films aan tieners in een andere categorie van strafbaarheid valt dan bijvoorbeeld het negeren van een rood licht (hoewel dat, als het de dood van een ander tot gevolg heeft, ook zwaar gestraft zal worden). En terecht, want het vertonen van de film vindt plaats in een ongelijkwaardige relatie. De tiener kijkt, omdat hij/zij op andere momenten afhankelijk is van de leraar.
De directeur – dat was ik vergeten te melden – gaf overigens namens de leraar wel aan ‘dat xxx zijn excuus aanbiedt. Hij zal deze fout niet nogmaals maken’. Maar dat excuus volgt na de uitleg van de directeur dat didactisch en pedagogisch gezien sprake was van een gemiste kans. Ik citeer: “als je dergelijke confronterende films wilt laten zien (waar ik het … zeker niet op voorhand mee eens ben), dan moet je er goede begeleiding bij bieden”.
De beste man heeft ons helemaal niet gevraagd, waarom wij een probleem hadden met de vertoning van de films. In onze uitnodiging voor een gesprek hadden we alleen de feiten op een rij gezet, de ruimte gelaten voor een misverstand (“als het verhaal van onze dochter klopt – waar we vooralsnog vanuit gaan…”) en gevraagd om uitleg. Ik snap niet, hoe je als professional zo door kunt schieten in het oplossen van een probleem, dat het juist daardoor alleen maar kan escaleren. We hebben dus inderdaad een formele klacht neergelegd bij een klachtencommissie en bij het bestuur van deze (inderdaad christelijke) school. Dat laatste (het christelijke karakter van de school) maakt het voor mij overigens nog onbegrijpelijker dan het normaal gesproken al zou zijn.
Ik hoop oprecht dat de hoogste leiding en het bestuur van de school inzien dat hier echt teveel onder het tapijt geveegd moet worden… Aangifte kan – inderdaad als allerlaatste mogelijke oplossing – altijd nog.
Karel J.