Tim Krabbé – Een tafel vol vlinders

In dit geval was sprake van een half gegeven paard (ik heb er tenslotte iets anders voor moeten kopen)… Dus: een aardig boek, maar ik heb betere boekenweekgeschenken gelezen. Het vertelt het verhaal van een vader (die geen vader is) en zijn zoon (die niet de zoon is van…). Je weet halverwege het boek al dat er iets niet in de haak is en dat blijkt inderdaad zo te zijn. Alleen, hoe het echt eindigt, dat lezen we niet meer.

Het thema dat aan de orde komt vind ik daarentegen machtig interessant (overigens vele malen beter aan de orde gesteld in een eerder boekenweekgeschenk van Harry Mulisch – Het theater, de brief en de waarheid (2000). Wat de een vertelt over de ander, blijkt niet de gehele waarheid te zijn. Aan de ene kant is dat thema best sterk uitgewerkt. De vader (die geen vader is) vertelt bij nader inzien maar de halve waarheid over ‘zijn’ zoon. Sterk is dat de zoon geen verhaal heeft over ‘zijn’ vader, maar zich beperkt tot het gedrag dat voor hem zichtbaar is en de mening die hij daarover heeft. De Bijbel zegt geprarafraseerd dat je beter niet kunt oordelen over een ander, omdat God jouw criteria zal gebruiken om jou te veroordelen (Jezus zelf zegt: ‘Ga in uw oordeel niet op de schijn af, maar laat uw oordeel rechtvaardig zijn.’ – Johannes 7 : 24. En Paulus: ‘Het oordeel dat u over anderen velt, velt u over uzelf, want de dingen die u veroordeelt doet u zelf ook.’ – Romeinen 2 : 1).

De vader is zo zeker van zichzelf. Hij weet het allemaal zo goed. Maar hij blijkt er naast te zitten. Ondertussen is hij allang de grip kwijt op ‘zijn’ zoon en weet hij weinig meer van hem. Hij dacht het goed te doen (dat denken we allemaal), maar een open gesprek zou hem meer hebben opgeleverd dan hij nu heeft. In het verre Rusland voel je dat ‘zijn’ zoon hem ontglipt. En dat is ook zo. Zo (de echte) vader, zo de zoon en de vervangende vader heeft daar zelf aan bijgedragen. Maar dat weet hij niet, omdat hij het allemaal zo goed op een rij had en bewuste keuzes maakte; dacht hij.