Dieren eten

Jonathan Safran Foer gelooft ergens in: dat we dieren levenslang martelen en vernietigen voordat we ze eten en dat we daarmee onszelf de das omdoen. Ik kende Foer van zijn ‘Extreem luid & ongelooflijk nabij‘; indrukwekkende fictie. En ik wist – en was gewaarschuwd – dat hij met zijn ‘Dieren eten‘ life changing non-fictie had geschreven. Zonder Foer kun je een Partij voor de Dieren nog negeren en je ogen sluiten voor wat er ook in Nederland gebeurt. Maar na Foer sluipt een beetje sympathie voor de PvdD in je wereldbeeld binnen en maak je een keuze: eet ik dieren of doe ik het niet?

Ik zei het al: ik was gewaarschuwd. En het was een bewuste keuze om juist nu Foer te lezen. Bij TU Delft was ik in een gezondheidsprogramma ingestapt, waarin de negatieve effecten van vlees op mijn gezondheid breed werden uitgemeten. En ik besloot daar iets mee te willen. Maar om van de ene op de andere dag over te stappen en een fundamenteel levenspatroon te doorbreken kon ik wel wat steun gebruiken en ik besloot om dan eindelijk toch maar eens het boek van Foer te kopen en het te lezen.

In het gezondheidsprogramma van TU Delft was me duidelijk geworden dat we rondom het eten van dierlijke eiwitten fikse mythes hebben opgebouwd. Wie kent ‘m niet: “Melk is goed voor elk“?Nou, in ieder geval niet voor iedereen; wel voor kalveren, want die moeten er flink van groeien, maar niet voor mensen, want dan maakt het de genen kapot. En de kalk dan die in melk overdadig aanwezig is? Die heb je als mens toch ‘brood’nodig? Inderdaad; die kalk is belangrijk, maar die zit ook in Broccoli. En mooi hoor: dat label met de percentages calcium in melk. Maar wat er niet op dat label staat: dat er meer calcium nodig is om melk te verwerken in je lichaam dan je ermee binnenkrijgt… Netto onttrekt melk dus calcium aan je lichaam en is het ook voor onze kalkvoorraad niet goed om melk te drinken.

Hoe komt het toch dat we daar dan met z’n allen intrappen? Foer trapt natuurlijk een open deur in, als hij in zijn boek uit de doeken doet hoe lobby en marketing (samenspannend met de overheid) ons beïnvloeden. Maar hij trapt die open deur wel erg gedetailleerd en ondersteund door feiten in (hoewel – een klein nadeel van het boek: sterk georiënteerd op de Amerikaanse markt; in Europa lijkt het allemaal net iets beter geregeld te zijn dan daar). En ik ben er nog wakkerder door geworden dan ik door het gezondheidsprogramma al was.

Toch is die lobby niet de kern van zijn betoog. De kern van zijn betoog is dat wij dieren levenslang martelen voordat ze op ons bord liggen; vissen net zo goed als varkens en kippen. Voor een bordje sushi zouden we een bord met een diameter van anderhalve meter nodig hebben om de bijvangst (het eufemistisch equivalent voor de dode vissen/vogels en zoogdieren die weer overboord worden gekieperd) te kunnen bergen. Zalm wordt gekweekt in een omgeving waar luizen hen ernstige wonden toebrengen. Maar ach: een vis heeft toch geen pijn :-(. Oh nee? En die 25% van de kippen/kalkoenen die zo zijn gefokt dat ze nog meer vlees opbrengen, maar waarvan het vlees in de 42 dagen van hun leven sneller groeit dan hun botten? Die vergroeien letterlijk tot iets wat vakkundig buiten beeld wordt gehouden, maar volgespoten met anti-biotica, eigen vuil en water op ons bord ligt? En – oh ja – wat gebeurt er met de miljoenen haantjes die wel worden geboren, maar geen eieren leggen? Omdat het killing is, wil je het niet weten! Probeer maar eens toegang te krijgen tot zo’n bio-industrieel bedrijf. Foer probeerde het netjes door het te vragen, maar kreeg zelfs niet eens antwoord op zijn brieven. Toen is hij er maar ’s nachts met een dieren-activiste gaan kijken. Zelfs bij zijn beschrijving van al dat gemartel (ook onverdoofd in de slachthuizen) rezen/rijzen mij nog steeds de haren ten berge.

Verander ik al die ellende door geen vlees meer te eten? Nee dat is zelfs niet eens een druppel op een gloeiende plaat. Maar Foer draait die vluchtvraag kundig om: durf ik (hij houdt die vraag bij zichzelf en legde hem op die manier aan mij voor) met droge ogen te zeggen dat ik deze bio-industrie wil steunen? Elk dier dat voor mijn bord gefokt, gevoerd en geslacht wordt voor op mijn bord, is mijn verantwoordelijkheid. Neem ik die verantwoordelijkheid voor mijn rekening (en verdring ik de feiten) of doe ik dat niet? Ik heb naar aanleiding van Foer besloten dat ik dat niet meer wil.

Wat dan? Vlees is toch veel lekkerder dan vegetarisch? Welnee, dat is een mythe! Er zijn genoeg plantaardige vleesvervangers die bij Albert Heijn zo voor het grijpen liggen, niemand merkt het echte verschil, met wat meer groente genuttigd is het allemaal nog gezonder ook en omdat het nieuw is, is het soms nog lekkerder ook.

Maar minder vlees is toch goed voor je gezondheid? Welnee, dat is ook een mythe! Plantaardige vervangers voor eiwitten, kalorieën, calcium en andere aanbevolen dagelijkse hoeveelheden zitten er meer dan genoeg in groente. En het wordt gezondheidstechnisch steeds duidelijker dat vlees aan de basis ligt van diabetes (type 2), verschillende vormen van kanker, hart- en vaatziekten en nog veel meer welvaartsellende. Vlees heb je helemaal niet nodig!

Kortom: ik ben om; dankzij Foer (en dankzij het gezondheidsprogramma dat mijn werkgever mij biedt). Het is nog wel zoeken in de winkel (nu nog in een veel beperkter assortiment dat bij AH groter is dan elders), maar dat zoeken wordt beloond met verrassend nieuwe recepten die heerlijk smaken en gezond voeden.

Tenslotte nog even over die druppel op een gloeiende plaat. Ik zal niet snel vergeten wat Lesslie Newbegin me tijdens een lezing in Nederland niet ver voor zijn dood leerde: verwacht geen snelle resultaten van je zendingsdrang, maar vergeet niet dat anderen je zijn voorgegaan. Zij begonnen in het klein en hebben nu aanhangers wereldwijd. Dat is ook de slotboodschap van Foer: verbeter de wereld, begin bij jezelf en geloof erin dat anderen je daarin kunnen volgen. Onderschat niet welke impact jouw gewijzigde levenspatroon kan hebben op mensen in je directe omgeving.

Daar schreef ik dit stukje niet voor, maar dit boek zou je ook eens moeten lezen!