In Memoriam – Nikkie Starrenburg

In februari 2008 stond Nikkie Starrenburg bij me voor de deur en laat ik eerlijk zijn: ik was ontsteld. Want daar stond een jongen van 31, waarvoor ik normaal gesproken een blokkie omgelopen zou hebben. De oppas van de kinderen had me al gewaarschuwd: ik weet niet wat hij wilde, maar er was hier vanmiddag een jongen aan de deur… Ja, Nikkie dus. En af te gaan op zijn uiterlijk verwachtte ik er weinig goeds van. Maar zoals Nikkie me vaker de maanden erna verraste, deed hij dat nu ook en viel hij maar meteen met de deur in huis: wil jij samen met mij de Bijbel lezen?

Nikkie dus; de jongen met de tatoeages die zich agressief en vreemd kon gedragen; breed; kaal; maar vooral intens lief. Tenminste: zo herinner ik me hem.

Wij lazen dus samen de Bijbel. Want zeg maar eens nee tegen zo’n vraag. Dat doe je niet. Toch hief ik mijn ogen in wanhoop naar boven toen Nikkie aan het einde van die eerste avond samen met mij en de Bijbel opmerkte: “Als we de Bijbel uit hebben gelezen, wil ik graag gedoopt worden”. De HELE Bijbel? Waar ben ik aan begonnen? Achteraf heb ik wel eens spijt gehad van die blik ten hemel.

Want wat gebeurde? We snelden als een stoomtrein door Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes heen en voor ik het wist was Pinksteren daadwerkelijk voorbij en stonden we samen met de Ethiopiër op een plek waar water was (Handelingen 8). Ik ben me er niet van bewust dat iemand ooit zo mijn woorden heeft ingedronken als Nikkie deed. Hoewel hij christelijk was opgevoed, maar al vanaf zijn veertiende alles had gedaan wat God verboden had, leek het allemaal even nieuw en exciting. Ongelooflijk.

Maar goed, wij stonden daar dus aan de rand van dat water met die Ethiopiër. En Nikkie herhaalde de vraag van de Ethiopiër aan Filippus: “Kijk, water! Waarom zou ik niet gedoopt kunnen worden?”. Ja, daar zit je dan met je gereformeerde ongeloof, want natuurlijk gaat dat zomaar niet. Dus wees ik met m’n eigenwijze drammerigheid op Romeinen 6, waar het door de dood heengaat naar het leven. En nu, vandaag, herinner ik me hoe beschaamd ik me voelde toen Nikkie vertelde wat dat voor hem betekende. Hij heeft me in die periode elke week wel verrast met de dingen die hij deed; toen hij bijvoorbeeld op het strand in Hoek van Holland bad voor mij en mijn gezin. Maar die avond, donderdag 5 juni 2008, raakte hij mijn ziel nog intenser dan hij ooit had gedaan. Want hij besefte als geen ander dat zijn leven niet door de beugel kon (ik durfde het nauwelijks te benoemen, maar hij deed het gewoon) en dat het oude leven overboord moest. Hij was zich er pijnlijk van bewust dat hem dat zelf niet zou lukken. Juist daarom wilde hij gedoopt worden; omdat hij wist dat Jezus hem aan de andere kant van dat dodelijke water de hand zou reiken en hem zou helpen om zijn oude leven echt achter zich te laten. Ik was perplex over zoveel inzicht…

Ik heb hem dan ook met een gerust hart samen met twee vrienden gedoopt op dat waarvan we wisten dat het zijn sterfbed zou zijn. Hij had – wat we eigenlijk al wel vermoedden en naar later bevestigd werd – foute drugs gebruikt. Hij was geflipt en de politie van Hoek van Holland – bij wie hij ondanks zijn bekering nog steeds als agressief te boek stond – gebruikte pepperspray. Dat, in combinatie met wat achteraf een slecht hart bleek te zijn, werd zijn dood. De donderdag ervoor vermoedden hij noch ik dat het dodelijke water van de doop de eeuwigheid zo dichtbij zou brengen en dat Jezus hem niet alleen symbolisch, maar ook letterlijk de hand zou reiken.

Nikkie; hij werd mijn vriend. En ik herinner me niemand van wie ik in zo korte tijd zo intens en veel heb geleerd; en hij van mij. Wat hij me telkens opnieuw leerde was dat mijn vooroordelen niet klopten. Ik zat er bij hem niet soms, maar altijd naast. En ik kwam er door hem achter dat ik die vooroordelen niet alleen ten opzichte van hem had. Telkens opnieuw verrassen mensen mij negatief of positief. Ik probeerde dat weg te schuiven. Dankzij Nikkie durf ik dat nu onder ogen te zien; zonder dat hij er iets over zei.

Als ik nu nog wel eens bij zijn graf sta, vraag ik me af of hij meekijkt en het gat tussen tijd en eeuwigheid overbrugt. Waarom zou hij? Ik weet het niet. Zo voel ik dat trouwens alleen bij zijn graf en nergens anders; ook niet bij de graven van andere vrienden die ik helaas heb bezocht. Dood en eeuwigheid; het zijn begrippen die ik me beiden nog steeds niet voor kan stellen. Soms – als ik langs de plekken rij of loop die me herinneren aan Nikkie – kan ik het nog steeds niet bevatten dat hij dood is en niet gewoon naast me rijdt of ergens anders z’n streken levert. Ooit zal ik het achter me kunnen laten, omdat ik het begrijp; denk ik dan. Maar nu ik bijvoorbeeld Tonio van A.F.Th. van der Heijden lees (over het eerste jaar na de dood van zijn zoon) worden die wonden opnieuw open gemaakt en blijft dat pijn doen.

Ja, soms verlang ik wel eens naar de eeuwigheid; waar al die pijn en dat verdriet eeuwig verleden tijd zullen zijn. Ik ben dus wel blij met het lustrumthema van het XII-de lustrum van de C.S.F.R.:  “Een tijd om te sterven, Leven in het licht van de eeuwigheid”. Het betekende in ieder geval het laatste zetje om nu eindelijk na drie jaar het ‘In Memoriam‘ voor Nikkie eens op te schrijven. Dat had veel eerder gemoeten en gekund, maar ik durfde het niet; omdat het – in de woorden van Van der Heijden – dan allemaal zo definitief en onontkoombaar wordt; dat Nikkie dood is en eeuwig leeft!