Tim Keller (over Gods wijsheid) over gevende liefde (1)

Met een klein groepje uit de kerk lezen we de komende maanden het boek “Het huwelijk, Gods wijsheid over gevende liefde” van Tim Keller. Op deze plek probeer ik mijn eerste indruk van het boek aan te vullen met een aantal stellingen voor gesprek. Wordt vervolgd met de volgende delen:

• Over geheim, kracht, essentie en doel van het huwelijk; deel 1
• Over waarheid en liefde en over rolverdeling binnen het huwelijk; deel 2
• Over alleengaan en seks; deel 3

Mijn algemene indruk van het boek is dat Keller wat minder uit zou kunnen wijden (soms bezijden het onderwerp), maar dat hij uiterst waardevolle dingen zegt over het huwelijk; die me inzicht geven in mijn eigen rol in mijn eigen huwelijk. Door het boek gaan m’n ogen open voor situaties die vanzelf leken te spreken, maar die dat niet blijken te zijn. Tijdens het lezen van het boek leer ik dus en als ik ergens van hou…

Maar wat heb ik geleerd?

• Over het geheim van het huwelijk; dat het niet draait om mij; dat ik heb te veranderen; als het wat wil worden met mijn vrouw en mij. De boodschap van Jezus – het Evangelie – stelde de cultuur van die tijd ter discussie, maar dat doet het nog steeds. En door van het huwelijk te verwachten wat ik ervan verwachtte – dat ik er heel negatief uitgedrukt zelf beter van zou worden – dat is niet wat past bij wat Jezus verkondigde. Een deel van Zijn boodschap en die van de wet gegeven op de Sinaï – dat ik mijn naaste lief moet hebben als mijzelf – stelt niet mij, maar de ander centraal. Het geheim van een goed huwelijk schuilt – met andere woorden – in de aandacht en energie die ik besteed aan de belangen van mijn vrouw; en of die aandacht en die energie ten minste gelijk zijn aan de aandacht die ik aan mezelf besteed. Was het maar waar, verzucht ik dan en ik zou het bijltje er bij wijze van spreken bijna bij neergooien. Want het geheim van het huwelijk op die manier ken ik maar een beetje en het duizelt me wat er allemaal nog aan ontbreekt.
• Over de kracht voor het huwelijk; dat ik het niet zelf hoef te doen. Efeze 5 – dat als een rode draad door dit boek heenloopt – is ingebed in het verhaal over de Geest die Zijn werk doet in ons; over de Geest die onze ogen opent voor de waarheid; de waarheid dat het niet draait om mij, maar om haar; zoals Jezus dat deed voor hen die in Hem geloven. Egocentrisme – ook als het wordt gedreven door verongelijktheid over de pijn die mijn vrouw of anderen mij hebben aangedaan – zet je huwelijk onder een druk waaronder het alleen nog maar kan bezwijken. Maar gelukkig mag ik ontspannen en hoef ik de spanning er zelf niet uit te halen. Dat zou mezelf niet lukken, maar als ik het in handen van de Geest durf te leggen? Dan geloof ik dat het goed kan komen. Hoe ik dan niets meer te doen?
• Over de essentie van het huwelijk; dat het juridische kader van het huwelijk – dat het voor alles ook is – de veilige ruimte biedt, waarin wij beiden ons ware ik kunnen vinden en tonen. We hoeven de schone schijn niet meer op te houden. Een huwelijk is het meest intense verbond dat tussen twee mensen kan bestaan. Het schept de veilige ruimte waarbinnen liefde geven zich niet afhankelijk hoeft te maken van het moment, maar het van de lange adem mag hebben. Bij een kind gaat dat vanzelf. Het is er en vanaf het eerste moment heeft het zorg nodig; van jou als ouder. Daar kun je niet omheen en de ervaring leert dat als je aan die roep gehoor geeft dat de liefde vanzelf komt. Als het niet vanaf het eerste moment is, dan is het later wel; na twee of na vier jaar. Maar komen doet het, want als je zorg biedt, kom het houden van vanzelf. Dat is ook de essentie van het huwelijk. Ik ben eraan begonnen, omdat ik hartstochtelijk verliefd was op mijn vrouw. Maar de eerste scheuren ontstonden al in de eerste maanden. En we hebben ervoor moeten vechten. Maar omdat we dat hebben gedaan; omdat we het juridische kader van ons huwelijk serieus namen, zijn we ervoor gaan vechten; waar we vandaag nog steeds de (weliswaar wisselende en heel soms nog steeds wrange) vruchten van plukken. We zijn aan de liefde begonnen, omdat het moest. Maar omdat we eraan begonnen en aan het verbond vasthielden (en daarbij God bleven betrekken) kwam de liefde als vanzelf mee; niet omdat we verliefd waren of dat nog steeds zijn, maar omdat we ervoor vochten; soms als leeuwen; en dat nog steeds doen.
• Over de bedoeling van het huwelijk; dat vriendschap ontstaat omdat we de ander gaan zien door de ogen van God; zoals Hij mijn vrouw bedoeld heeft; zoals Hij mij heeft bedoeld. Vriendschap in het huwelijk ontstaat als ik mijn vrouw leidt om tot de heiligheid te komen waarvoor zij is bedoeld; of als zij mij helpt om dat te doen (hoewel dat laatste niet mijn zorg is, maar de hare). Ik vang een glimp op van de vrouw die God aan het scheppen is en richt mijn leven erop in om God daarbij te helpen. Daarvoor is nodig dat je alles achter je laat (Genesis 2) en opnieuw begint. Maar opnieuw pluk je daar de vruchten van; niet de vruchten die je nodig hebt voor eigen onderhoud, maar de vrucht van een heilige vrouw die leeft zoals God het graag ziet.

Ieder hoofdstuk in dit boek heeft op die manier zijn eigen pareltjes in zich en dan heb ik het alleen nog maar samengevat. Om het gesprek over dit boek wat diepgang te geven, heb ik het geleerde vertaald naar een aantal stellingen/vragen:

1. Hoe doe je dat: het leven laten draaien om je man of vrouw; met al die drukte en beslommeringen? Waar haal ik de tijd en energie vandaan; om mezelf opzij te zetten en te leven voor hem of haar? Het kost anders al moeite genoeg om te overleven in een wereld die veel van je verwacht. En dan kom je thuis; houdt het dan nooit op? Als die verplichtingen?
2. Wat betekent het nou concreet dat Jezus je dat voorgeleefd heeft; je leven prijsgeven voor de ander? Hoe zie je dat terug in je eigen huwelijk?
3. Waarom hebben we dat juridische kader nou toch nodig? Waarom voldoet een samenlevingscontract(je) in de ogen van Keller niet om diezelfde functie te kunnen vervullen.
4. Wat doe je, als je in een moeilijke periode een ander tegenkomt; op wie je verliefd wordt; gewoon je gevoel maar negeren, omdat je nou eenmaal vast moet houden aan het juridische kader, waarin je man of vrouw zich beschermd voelt tegen dit soort aanvallen van buitenaf?
5. Wat is onze (pastorale) boodschap voor een broeder en zuster die worstelen met hun huwelijk en er niet uitkomen samen; en bij jou/jullie aankloppen voor hulp?
6. Hoe ziet jouw man of vrouw er eigenlijk uit in de ogen van God? En hoe draag jij daaraan bij?
7. Hoe hou je zo’n huwelijk nou toch vol; als je man of vrouw onder je handen verandert? Voor je het weet ben je getrouwd met een ander dan waarmee je in het huwelijksbootje bent gestapt; hij/zij blijkt gewelddadiger dan je vermoedde; hij/zij bedriegt je ineens waar je bijzit; hij/zij verliest alle belangstelling voor wie je bent. En jij maar investeren… Dat is toch niet vol te houden?